(Kínhtặng thầy Nguyên T.)
Vừa qua tôi có hân hạnh dự một buổi lễ Vu Lan khá đặc biệt trong một đạo tràng nho nhỏ vàthân tình ở Santa Ana do một gia đình Phật Tử rất khiêm cung và thânthiện chủ trì.
Mọi thứ đều đơn giản. Bàn thờ Phật chưng hoa quả tươi sáng nhưng không tràn ngập. TượngPhật Thích Ca và tượng Phật Quan Âm cao vừa phải, chiếm vị trí khiêmnhường trên bàn thờ, không gây cho Phật tử cảm giác bị đè bẹp khinhìn những bức tượng quá đồ sộ. Gần đây tôi có cảm giác những bứctượng thờ ở hải ngoại nầy càng lúc càng lớn theo thời gian, nơi thờphượng như thênh thang lộng lẫy hơn. Và số lượng sư sãi dự lễ nhiềulúc đông xấp xỉ số Phật tử tham dự, riêng sự giới thiệu và sắp xếpnơi an vị không thôi cũng chiếm mất thời gian dài trong những buổi lễlong trọng...
Đạo tràng sánh vớinhững nơi thờ tự khác giống như một khu phố nhỏ yên tĩnh với nơi phồn hoa đô hội của thành phố lớn trànngập những nhà lầu cao từng choáng ngợp. Có thể tôi nghĩ theo cáchtrần tục đời thường khi so sánh như vậy, nhưng theo tôi đạotràng có được tính cách đơn giản và thân mật, thân mật giữanhà sư làm lễ với Phật tử, thân mật giữa tín hữu bạn đạo, đơn giảntrong sự cúng kiến và nghi thức.
Thầy làm lễ, đọc kinh, đánh chuông, gõ mõ, khách tham dự có thể nghe từng lời, thấy từngcử chỉ của Thầy. Không có sự lo ra xao lãng hay vì sự chật hẹp đôngđúc mà phải có mặt chỉ để có mặt, càng không có sự kiện đứng xaxa bên ngoài trao đổi riêng tư hay kéo rít một hai hơi thuốclá.
Sau thời kinh và buổi thuyết pháp của Thầy là phần đặc biệtriêng cho Lễ Vu Lan. Mỗi Phật tử được tặng một bông hồng vàng, thayvì màu trắng hay màu đỏ như sự tượng trưng thông thường trong mùa Vu Lan báo hiếu. Tình thương Mẹ ởtrong trái tim con. Ai ai cũng có Mẹ nên đều có bông hồng. Không phânbiệt Mẹ đã mất hay Mẹ còn sanh tiền bằng sắc hoa màu nhớ. Chỉ cóMẹ ở trong tim con, đó mới là chân lý vĩnh cửu.
Thay vì kể chuyện về sự hiếu hạnh của ngài Mục Kiền Liên hay nhữnggương hiếu của Tàu trong Nhị Thập Tứ Hiếu hoặc vài câu chuyện trongsách Phật, hay gần đây nhất là cô Hoa Hậu Thái Lan đã quỳ lạy ngườiMẹ bán ve chai lam lũ của mình khiến bao người xúc động,Thầy lạibắt đầu kể về tình thương bao la của mẹ Thầy khi lo lắng săn sóc đứacon trẻ quyết chí đi tu. Thầy khóc vì mình đã làm khổ mẹ khi chỉ lohoàn thành ý nguyện tu hành mà nhẹ tình gia tộc. Sau nầy mỗi khinhớ đến Mẹ, Thầy đều có cảm thức rằng mình bất hiếu và chỉ mongước được trở về bên cạnh mẹ thôi. Sự nghẹn lời của Thầy làm mọingười lặng yên trong xúc động.
Câu chuyện Thầy kể khiến cho Phật tử thấy sự xung đột giữa tìnhHiếu và tính Đạo, một điều không phải ai cũng được cơ duyên để nghe.Rồi Thầy mời những ai muốn nói về Cha Mẹ mình lên kể chuyện. Lờikể có thể không văn hoa, câu chuyện có thể không suông sẻ, nhưng chắcchắn được nói lên với sự thật và bằng tình thương mẹ vô bờ mà cánhân người Phật tử đó bao năm nay ôm ấp trong lòng và có thể chưa baogiờ bộc bạch tâm tình riêng tư trước đám đông.
Nhân cơ hội này nhiều vị đã thú nhận trong thời trẻ mình đã từnglàm cho Mẹ buồn. Những hối tiếc vì mình mải lo bon chen trong sóngbiển tiền tài danh vọng mà quên vấn an chăm sóc mẹ, mải lo cho con cái,gia đình mà không chú ý tới tâm tình u uẩn ít bộc lộ của Mẹ... Mỗicâu chuyện là một cảm xúc tràn ngập khiến người nghe phải rưng nướcmắt.
Buổi lễ kết thúc trong tình thân hoan hỉ, như anh chị em chung mộtmái nhà ấm cúng mà Thầy là một biểu tượng tinh thần đầy an nhiêntự tại ngoài những giá trị khác còn cótác dụng nối kết thâm tình của các bạn đạo. Đây là điều hiếm thấykhi sinh hoạt tôn giáo ở những nơi ồn ào náo nhiệt khác. Phải chăngđó là một ưu điểm nên ngày càng có nhiều hình thức đạotràng dành cho các đạo hữu muốn tìm nơi thanh tịnh để tu tập,tham thiền.
Buổi lễ Vu Lan mới vừa được dự cho tôi những cảm xúc đáng nhớbằng những giọt nước mắt hoen mi của Thầy, bằng câu chuyện đứa conđè bể hết rổ bánh tráng của mẹ để bắt bà bỏ một buổi bán theomình về nhà, bằng câu chuyện cái áo cũ, dòng sông xưa nhưng mẹ nayđã không còn...
Khi gõnhững dòng nầy bên tai tôi văng vẳng câu hát thấm vô tim nghe từ thờicòn rất nhỏ: “Lòng Mẹ bao la nhưbiển Thái Bình dạt dào. Lời Mẹ tha thiết như đồng lúa chiều rì rào...”
Ôi tình Mẹ qua bài ca chỉ đến trong tâm tưởng thôi cũng đã lấynước mắt bao nhiêu người, kể cả nhóm lính chiến tuổi thất thập mớivừa thú nhận rất dễ thương trên net: “Vu Lan, nhữngthằng già nhớ Mẹ”.
Muôn đời những đứa con luôn nhỏ nhoi trước đấng sinhthành.
Từ sinh hoạt Vu Lan cách nầy, tôi nghĩ là chúng ta nên bước vềphía cải cách trong những nghi thức lễ lạc thường có. Chẳng hạn machay, cúng kỵ thay vì ai cũng nói lời thương tiếc trùng lập đến nỗi nhàmchán hay tổ chức ăn uống linh đình (như trong nước) thì nên tạo dịp cho người đến viếng hay concháu trong gia đình nói về một hành trạng, một kỷ niệm nào đó củangười đã khuất, vừa tạo được không khí ấm cúng thân tình mà vẫngiữ được sự tôn kính trang nghiêm, lại có ý nghĩa.
Tóm lại, nhân dự buổi lễ Vu Lan 2016, tại một đạo tràng nhỏ trong vùng Cali, tôithoáng thấy cần có sự cải tiến từ từ trong cách cúng tế hay hànhlễ của người Việt Nam dù đang ở đâu trên thế giới này. Không phải cholễ Vu Lan thôi mà cả các lễ khác nữa. Chẳng hạn không cần đúc tượng to, tạo thóiquen không chưng bày hoa quả nhiều. Bớt đi nhang đèn, bỏ hẳn chuyện đốt giấy tiền vàng mã. Kinh tụng nên thaybằng thứ tiếng Việt dễ hiểu. Chùa chiền cần có nhiều phòng ốc nhonhỏ đủ cho một hai vị Thầy sinh hoạt với nhóm theo từng đề tài nhỏcủa buổi lễ ngay sau nghi thức lễ thay vì bài giảng chung nơi sảnhđường mênh mông, một thầy thuyết pháp cho toàn thể thính chúng, Phậttử nghe tiếng được tiếng mất, quí vị sư sãi ngồi như những pho tượngsống mỏi mòn...
Đời là dòng thời gian cải tiến, tôi chắc chắc rằng khi xưa ĐứcPhật chẳng dùng chuông mõ, chắc chắn rằng lễ Vu Lan trước đây bảytám chục năm Việt Nam ta chưa có tục gắn bông hồng. Vậy thì nhữngthay đổi xét ra phù hợp với thời đại mới cũng cần nên có.
Biết đâu những đạo tràng nho nhỏ thân tình nhữngnăm gần đây mọc lên nhiều nơi trên đất Mỹ sẽ tạo nên những cải cáchtrong nghi thức lễ lạc Phật giáo Việt Nam trong tương lai....
Mong lắm thay!