Một trường hợp mất gốc
Về nghiên cứu, có tácphẩm của giới giáo sư đại học nhưHue-Tam Ho Tai (1983, 1992, 2001) Kim N. B. Ninh (2002), Nguyễn-võThu-hương (2008), Lan P. Duong (2012), giới sinh hoạtcộng đồng như Ngô Thị Hiền (2001), giớivăn học như Thụy Khuê (1996, 1998, 2002, 2005, 2012) vàLê Quỳnh Mai (2004)...
Giới phụ nữviết hồi ký cũng thuộc nhiều thành phần khácnhau, hoạt động chính trị như NguyễnThị Ngọc Hạnh (2001), Trần Thị Hoa tựPhấn (2002), cựu quân nhân VNCH như Cao Mỵ Nhân (1994),Nguyễn Thanh Nga (2001), văn thi sĩ nhà báo như Nhã Ca (1991),Nguyễn Huỳnh Mai (1995), giới giáo dục như JackieBong-Wright (2001), Lucy Nguyen-Hong-Nhiem (2004), công chức trong chínhphủ Hoa Kỳ như Yung Krall (1995), Duong Van Mai Elliot (1999),hôn nhân dị chủng như Nguyễn Thị Thu Lâm (1989),Le Ly Hayslip (1989, 1993), Thanh Sung (1996, 1998), và nội trợnhư Thu Tâm (1996), Huỳnh Thu Thảo (1999)...
Tất cả những tácgiả nêu trên sẽ có mặt đầy đủ trongSử Việt Tại Bắc Mỹ (1975-2015), mộtdự án dài hơi của tôi. Bài sau đây là một tríchđoạn ngắn trong dự án.
Năm 2004 xuất hiện ADragon Child: Reflections of a Daughter of Annam in America (Lincoln,iUnivers, Inc. xb, 2004, 151 tr.)
Nhìn bià sách là tôi thấy ngaytác giả của nó, Lucy Nguyen-Hong-Nhiem, khác ngườiViệt chúng ta. Thứ nhất, đến thế kỷXXI rồi mà vẫn còn mơ màng những ngày “huy hoàng” khithực dân Pháp cai trị Việt Nam. Tác giả sinh năm1939 thì miền Trung khi ấy nhà cầm quyền Phápđịnh danh là Annam thì đúng rồi. Nhưng thờithế đã đổi thay. Sau 65 năm (2004-1939) từ khitác giả sinh ra đời và nước Việt đãđược độc lập hơn 59 năm (2004-1945)thì làm gì còn cái gọi là “Annam” nữa?
Thứ hai, tác giả tựxưng tên là Nguyen-Hong-Nhiem! Trong Việt ngữ, làm gì có cáitên lạ lùng với hai gạch nối và không có dấunhư thế? Đây rõ ràng là chi tiết cố tìnhcủa tác giả, vì ngay trong những trang kế tiếp,tên người Việt vẫn được LucyNguyen-Hong-Nhiem ghi đầy đủ dấu trong cảmột danh sách dài những thân nhân của bà ta dù còn sốnghay đã quá vãng. Như cha mẹ tác giả là NguyễnĐức Thành và Quách Thị Dậu, như các anhchị em là Nguyễn Thị Hồng Ái và HuỳnhKim Miên ở San Jose, Nguyễn Đức Mầu ởLong Beach, Nguyễn Đức Bửu và TrầnLệ Nữ ở Randolph, Nguyễn ĐứcẤn và Nguyễn Ngọc Tú ở Việt Nam...
Nội dung sách này rấtlạ, phổ lộ tính cách của một ngườiphụ nữ Việt Nam có thể “thông minh và có trínhớ tốt” như tác giả tự khoe, nhưng hoàntoàn là sản phẩm của nền giáo dục Phápđến độ vong thân ngay trên quê hương mình.
Sách cũng là nơi LucyNguyen-Hong-Nhiem viết...bậy! Trong lịch sử hiệnđại của Việt Nam đúng là có nhân vật tên VõVăn Kiệt. Đó là một cán bộ cấp lãnhđạo của Cộng Sản Việt Nam, từngnắm vai trò Thủ Tướng nước Cộng Hoà XãHội Chủ Nghĩa Việt Nam. Sau ngày 30.4.1975, Võ VănKiệt từng làm bí thư thành ủy thành phố Sài Gònđã đổi tên. Chính ông ta đã can đảm nói lênsự thật, là hàng năm mỗi dịp 30.4 đếnthì có hàng triệu người vui và hàng triệungười buồn. Chính Võ Văn Kiệt có lòng tốtcứu giúp nhiều người trong giới trí thức SàiGòn cũ. Thời ông ta làm bí thư Sài Gòn, mỗi khi có thànhviên nào của Hội Trí Thức Yêu Nước... Ngoài(trụ sở ở đường Nguyễn Thông,Quận Ba) vượt biển bị Công An bắt thì ông tacho người tìm cách cứu ra. Cũng chính ông ta đã ápdụng chính sách cởi mở khiến dân Sài Gòn đỡkhổ dưới chế độ Cộng Sản.
Nhưng Võ Văn Kiệtchưa học hết bậc tiểu học! Vậy mànơi trang 55, Lucy Nguyen-Hong-Nhiem đã nâng họ Võ lên thành “Dr.Võ Văn Kiệt,” và thêm chi tiết như thật, nguyênvăn: “was knowledgeable and competent, but at the same time very caringand attentive to his students’ needs.” Đó là khi, theo LucyNguyen-Hong-Nhiem, Võ Văn Kiệt dạy bà ta. Còn ngoài xãhội, thì Võ Văn Kiệt, nguyên văn cũng nơi trang55, “Twenty years after, I learned he became Prime Minister of NorthVietnam.” Tôi ghi lại vài đoạn nguyên văn trong sáchmà không dịch sang Việt ngữ vì lời lẽ củatác giả do sự hoang tưởng nên không có giá trị gìhết.
Tôi biết chắc chắnkhi Lucy Nguyen-Hong-Nhiem học Ban Pháp Văn trườngĐại Học Sư Phạm Sài Gòn hồi đầuthập niên 1960 thì bà ta chỉ có ông thầy tên là Nguyễn Văn Kiết mà thôi. Đúng không?!
Nguyễn Văn Kiết ngườimiền Nam, thân hình còm hom, thường mặc complettrắng khi dạy học. Ông này tỏ ra khó khănvới học trò, nên sinh viên bảo nhau vào vấn đáp màgặ̣p ông Kiết là luá rồi. Đúng không?!
Ông thầy này cũngchính là một cán bộ Cộng Sản nằm vùng. Nhưngchỉ sau biến cố Mậu Thân 1968 ông ta mới bỏSài Gòn vào bưng theo Việt Cộng cùng vài ngườinữa, như sinh viên Ban Việt Hán Trần TriệuViệt (tôi không nhớ rõ tên họ anh này là Việt hayLuật). Sinh viên Việt thì bị bom của pháo đài bayB-52 mà chết. Còn ông thầy Nguyễn Văn Kiết tôi có để ýnhưng không hề thấy tăm hơi. Có lẽ cũngđã theo anh sinh viên tên Việt lâu rồi.
Vì thế, khi LucyNguyen-Hong-Nhiem viết là “We all loved him. But one day, he did notcome to class. Since we cared about him, we were worried...” là viếtsai viết bậy vì nơi trang 56, tác giả cho biết bàta đã tốt nghiệp trước đó năm (5)năm rồi, vì dạy môn Pháp Văn tại nữ trunghọc Lê Văn Duyệt từ tháng 9.1963 mà!
Trong thời gian dạyhọc tại trường Lê Văn Duyệt, tác giảkể lại chuyện dẫn học sinh đi thămbệnh nhân tại một bệnh viện nhà binh. Tácgiả không cho biết tên bệnh viện ấy, nhưngtác giả tả lại khi đến nơi thì thấytrên hành lang quanh bệnh viện là những quân nhânngười Mỹ “mắt xanh tóc vàng” chừng 19, 20tuổi ngồi trên xe lăn, người cụt chânkẻ cụt tay. Còn ngoài đồng trống gầnđó, là hàng hàng lớp lớp những quan tài (lines andlines of coffins) phủ cờ VNCH bên cạnh là những nhómphụ huynh và những cô dâu tuổi vị thành niên (teenagebrides) đau buồn khóc lóc. Đây là đoạn vănchiếm nửa trang 59 với tiêu đề “Wounded Americansand Vietnamese Coffins.”
Tôi dám chắc hình ảnh tácgiả kể lại trên đây là hoàn toàn bịađặt. Nó không bao giờ xảy ra tại Việt NamCộng Hoà trước tháng Tư năm 1975. Trong thờichiến tranh, quân nhân Mỹ và Đồng Minh bịthương có bệnh viện riêng, quân nhân Quân LựcViệt Nam Cộng Hoà có bệnh viện riêng. Làm gì có nhàthương hỗn hợp Việt Mỹ nào mà nơi nàyđông đảo những lính Mỹ bị thươngngồi xe lăn và nơi kia là hàng hàng lớp lớpnhững quan tài lính Việt?!
Tất cả những aiđã sống ở Sài Gòn và có mắt nhìn đềubiết đều thấy như thế. Tại saomột kẻ đã lớn tuổi có chồng có con, lạicó học chứ không phải vô học, mà tô vẽ rachuyện như thế?
Xuất thân là giáo sưtốt nghiệp đại học sư phạm và hànhnghề lâu đến 12 năm (1963-1975) như tự khoetrong sách, nhưng Lucy Nguyen-Hong-Nhiem tỏ ra ngây ngô vềnhững chuyện trong ngành Giáo Dục. Như chuyệnnữ hiệu trưởng trường trung học LêVăn Duyệt ở Gia Định chán nản vì áp lựcđịa phương nên từ chức. Mà từ chứcđể nhận chân giáo sư tại trường nam trunghọc Hồ Ngọc Cẩn cũng ở Gia Định.Trong hệ thống giáo dục VNCH, khi nào hiệutrưởng có lỗi mới mất chức và trởlại làm giáo sư dạy lớp, chớ không ai tự ýtừ chức hiệu trưởng một trườngnữ trung học xuống làm giáo sư, lại là giáosư ở một trường nam trung học bên cạnh.(Từ cổng trường Lê Văn Duyệt rẽ tráiđi đến cuối đường nơi có ToàTỉnh Trưởng Gia Định, rẽ phải quachợ là trường Hồ Ngọc Cẩn ởtrước mặt, phiá tay trái.) Rồi khi dạy họcbị học sinh hỗn láo -cứ cho lời ghi trong sách làđúng đi- mà Bộ Quốc Gia Giáo Dục VNCH vẫnkhông cho đổi trường thì rõ ra người cựuhiệu trưởng này bị mất chức hơn làtừ chức.
Sự ngây ngô của tácgiả khi ghi nhận sinh hoạt học đườngthời Việt Nam Cộng Hoà trở thành sự xúcphạm cả một tập thể, khi tác giả viếtrõ trên giấy trắng mực đen chi tiết trong ngàyđầu tiên đến dạy ở trung học HồNgọc Cẩn, người cựu hiệu trưởngnói trên thấy cả lớp mà bà ta phụ trách không ai chépbài học, học sinh nào cũng để tay trênđùi. Khi hỏi thì một học sinh trong lớpmới nói, nguyên văn nơi trang 58: “We are keeping our handsunderneath our desks so we can fondle our pricks.” Câu nói bẩnthỉu này -không nên dịch làm bẩn mắt độcgiả- phản ánh toàn thể một lớp ởtrung học Hồ Ngọc Cẩn Gia Định sao? Ai cóthể tin cả lớp (nguyên văn: “the class”) mấtdạy đến thế?
Hay đây là phát biểucủa một phần tử bất xứng trong giớigiáo sư thời VNCH, vì xuẩn ngốc mà vô tình hay cốý bêu riếu cả một tập thể, tập thểhọc sinh trường trung học Hồ Ngọc CẩnGia Định nói riêng và tập thể học sinh nói chung,trước các độc giả Mỹ, vốn khônghiểu biết gì về nền giáo dục Việt NamCộng Hoà?!
A Dragon Child: Reflections of a Daughter of Annam in America là một quyển sách mỏng 151 trang củamột tác giả vô danh. Sách không đáng đọc vì vô giátrị. Sách đề giá bán US$15.95 nhưng tôi muađại hạ giá chỉ có US$3.75 tại nhà sách trênmạng điện tử Powells.com có trụ sở tạiPortland, Oregon.
Giá trị của sáchnếu có, là giá trị của một bằng chứngvề bọn người mất gốc thời VNCH.Họ tuy cũng có da vàng mũi tẹt nhưng thuộc nềnvăn hoá chuối, như người Mỹ đãtượng hình một cách khinh bỉ. Vỏ chuối bênngoài mầu vàng, nhưng trong ruột mầu trắng!Loại người này tuy được sinh ra ởViệt Nam nhưng chạy tiền hay cậy chứcđể xin cho họ và con cái vào học các trườngdo chính phủ Pháp mở ra ở Sài Gòn, Đà Lạt, và NhaTrang.
Thực ra, đại đasố những người xuất thân trường Phápvẫn là người Việt, vẫn có tư cách vàkhả năng như bất cứ một con dânđất Việt nào được cắp sáchđến trường. Lên đại học, họlại có lợi thế hơn các học sinh trườngViệt là họ giỏi sinh ngữ hơn. Nhưng bêncạnh đó là một thiểu số mất gốcvới não trạng nô lệ mà tác giả của sách này làmột điển hình.
Trường hợp LucyNguyen-Hong-Nhiem không những đã mất gốc, mà vong thânmất gốc đến hai lần.
Lần thứ nhất, làkhi còn ở nơi chôn nhau cắt rốn là Kontum đãmơ thành người Pháp. Nơi trang 33, tác giả chobiết thuộc nhóm học sinh trung học “All spoke Frenhand were proud of it.” Nơi trang 59, tác giả mơước có đôi mắt xanh. Và đây là tuyên ngôn củatác gia, nguyên văn nơi trang 36: “I... was so proud of being “French,”of “belonging” not only to the elite class in Vietnam but, as we imaginedourselves, part of French “civilization.”
Lần thứ hai, khi ditản sang Mỹ, tác giả viết rõ là đã hoàn toànđắm mình vào xã hội Mỹ chứ không còn làngười Việt. Nguyên văn lời của tác giả nơitrang 96: “... our forced but total immersion in American society...”Đến những người con của tác giả,cũng vậy, nguyên văn nơi trang 97: “... had alsolearned new ways of thinking and behaving.” Kết quả làgỉ? Là tác giả ly dị với người chồngViệt Nam -đã có với nhau năm mặt con- chỉ saumột năm đoàn tụ tại Hoa Kỳ!
Lucy Nguyen-Hong-Nhiem viếthồi ức bằng Anh ngữ nhằm độc giảlà người Mỹ. Tối thiểu thì nhóm giáo sưở đại học University of Massachusetts, Anherst,gồm Thomas Cassirer, Marie-Rose Carre, William Gugli, Ursula Chen, NancyLamb, Donald E. Gjertson, Nina M. Rose-Racine, Joseph C. Marshall, Gloria deGuevara, Ann QuinleyKenneth W. Burnham, Joel M. Halpern... và nhiềuđộc giả Mỹ khác nữa, đã hiểuđất nước và con người Việt Nam quasự hoang tưởng vô trách nhiệm của một cánhân trong nền văn hoá chuối.
Chắc tác giả nghĩrằng không có người Việt nào tìm đọc, nêntự tung tự tác?
Bây giờ, nội dungcủa tập sách mỏng mà đầy những sựbất thường này bị hé lộ ra ánh sáng thì tôi khôngbiết phản ứng của quí vị giáo sư và các cựuhọc sinh Lê Văn Duyệt thế nào, có ý kiến gì không,về một phần tử còn nợ tập thểhọc sinh Hồ Ngọc Cẩn nói riêng, và tập thểhọc sinh Việt Nam Cộng Hoà nói chung, một lời xinlỗi công khai?!