Nhạc sĩ Ngọc Chánh vừa từ trần tại Nam California vào lúc 6g chiều thứ bảy 7 Tháng Một 2023 (giờ địa phương), ở tuổi 86. Nhớ tới Ngọc Chánh là nhớ tới những nhạc phẩm bất hủ ông viết chung với nhạc sĩ Phạm Duy như “Tuổi biết buồn”, “Vết thù trên lưng ngựa hoang”, “Bao giờ biết tương tư”.

Sinh ngày 13 Tháng Ba 1937 tại Sài gòn, từ năm sáu tuổi, Ngọc Chánh đã học đàn guitar với một người bạn có ngón đàn Flamenco điêu luyện rồi học thêm với một nhạc sĩ Philippines. Năm 1960, Ngọc Chánh bắt đầu con đường âm nhạc với cây đàn dương cầm cùng ban nhạc chơi cho một vũ trường ở hồ tắm Cộng Hòa. Năm 1962, ông về chơi cho vũ trường Melody, vũ trường Lai Yun và về làm trưởng ban nhạc vũ trường Mỹ Phụng ở bến Bạch Đằng với Xuân Mỹ (saxo), Hoàng Liêm (guitar) và một nhạc công đánh trống gốc Hoa.

Năm 1964, ông về làm trưởng ban nhạc của vũ trường Eden Rock trên đường Tự Do. Trong thời gian này, ông thành lập ban nhạc Shotguns gồm những người bạn sinh hoạt văn nghệ trong Biệt đoàn Văn nghệ như Pat Lâm (ca sĩ), Hoàng Liêm (guitar), Elvis Phương (ca sĩ), Đức Hiếu ( trống), Duy Khiêm (bass) và chính ông (keyboard) để chơi nhạc ngoại quốc cho các câu lạc bộ của quân đội Mỹ.

Năm 1969, Ngọc Chánh thành lập Trung tâm băng nhạc Shotguns, thu âm ở một phòng thu trên đường Bùi Hữu Nghĩa. Vì cộng tác chặt chẽ với nhạc sĩ Phạm Duy nên Ngọc Chánh đã nhờ Phạm Duy đặt lời cho bản nhạc “Bao giờ biết tương tư” (năm 1972) ông đã viết cho phim “Điệu ru nước mắt”. Ngọc Chánh còn viết bản nhạc “Vết thù trên lưng ngựa hoang” cho bộ phim cùng tên của đạo diễn Lê Hoàng Hoa. Lúc đầu, ông định nhờ nhà văn Duyên Anh viết lời, nhưng sau đó đã để cho Phạm Duy viết lời. Duyên văn nghệ giữa Ngọc Chánh và nhạc sĩ Phạm Duy còn mang lại cho nền tân nhạc Việt Nam một bài hát nữa là “Tuổi biết buồn” cũng do Phạm Duy đặt lời.

Ca khúc “Bao giờ biết tương tư” trong phim “Điệu ru nước mắt” (đạo diễn Lê Hoàng Hoa chuyển thể tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Duyên Anh) là lời giãi bày nỗi sầu tương tư khi tình yêu chợt đến.

Tình yêu đã đến thật bất ngờ và chàng trai đã biết thế nào là nỗi tương tư vì phải xa cách người yêu, để từng ngày qua là một ngày mong chờ được nhìn thấy bóng dáng của nàng. Tâm hồn chàng giống như một tờ giấy trắng tinh khôi chỉ mong được lấp đầy bằng những lời yêu thương, nhưng nỗi sầu muộn đã làm cho nụ cười tắt trên môi và dòng nước mắt hoen mờ đôi mi.

Một ngày kia, tình yêu đã trở lại, tà áo và đôi bàn tay quen thuộc của nàng đã làm vơi hết nỗi sầu tương tư, nhưng tình yêu tha thiết trong tâm tưởng của chàng không thể bày tỏ thành lời. Thiên đường mở ra trước mắt chàng là cõi tình với tình yêu đầy sức cám dỗ như trái táo trong Vườn địa đàng thuở xưa mang lại niềm hạnh phúc tuyệt vời pha lẫn đắng cay, và chàng đã bước vào, dù biết rằng ở cuối con đường, tình yêu chỉ là một giấc mộng đẹp chóng tàn.

BAO GIỜ BIẾT TƯƠNG TƯ
Ngày nào cho tôi biết,
Biết yêu em rồi tôi biết tương tư
Ngày nào biết mong chờ,
Biết rộn rã buồn vui đợi em dưới mưa.
Ôi biết đem tin này,
Vắng như lòng giấy, tình yêu lấp đầy
Rồi biết quên câu cười,
Biết cho đôi dòng lệ rơi.
Tình yêu đã trở lại,
Đôi mắt đêm ngày vơi hết đọa đày
Tà áo em phơi bày,
Ngón tay em dài, tiếng yêu không lời.
Ngày nào lòng tôi đã
Biết vui biết buồn, ôm mối tương tư
Ngày nào cảnh thiên đường
Đã mở hé tình yêu là trái táo thơm.
Tôi ghé răng cắn vào
Miệng môi ngọt đắng
Tình yêu cuối đường
Là trối trăn cuối cùng,
Giấc mơ não nùng vợi tan.

Nhà thơ Du Tử Lê kể về việc Ngọc Chánh chọn giọng ca Anh Khoa để trình bày ca khúc “Bao giờ biết tương tư”:

“Về bản chất quý mến những tiếng hát trẻ, tới hôm nay, còn có người kể lại rằng, trước khi cho phổ biến ca khúc “Bao giờ biết tương tư”, nhạc sĩ Ngọc Chánh rất băn khoăn trong việc tìm kiếm giọng hát nam thích hợp với ca khúc ấy. Mặc dù khi đó, cộng tác mật thiết với ban nhạc Shotguns đang là “tứ quý nam”: Sĩ Phú, Duy Trác, Elvis Phương và Thái Châu, sau nhiều ngày cân nhắc, đắn đo, cuối cùng Ngọc Chánh đi đến quyết định bất ngờ là mời Anh Khoa làm người đầu tiên trình bày ca khúc mới ấy”.